خانه تاریخی صابر شیراز؛ گنجینه‌ای از معماری قاجاری در قلب محله سر باغ
در میان کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی شیراز، خانه‌ای قرار دارد که نه‌تنها یادگار دوران شکوه معماری قاجار است، بلکه امروز به یکی از مقاصد فرهنگی و هنری شهر تبدیل شده است. خانه صابر شیراز، که امروزه با نام «خانه هنر» شناخته می‌شود، از جمله بناهای تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران است و با طراحی منحصربه‌فرد خود، توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
پیشینه خانه صابر؛ از تجارت تا هنر
این خانه تاریخی متعلق به حسن‌علی صابر سنگری، یکی از تاجران برجسته و ثروتمند دوران قاجار بوده است. بنایی که در گذشته محل سکونت و فعالیت‌های تجاری او بود، پس از بازسازی در سال ۱۳۸۴، به مرکزی فرهنگی با عنوان «خانه هنر» تغییر کاربری داد. ثبت ملی این اثر در سال ۱۳۸۲ نشان از ارزش تاریخی و معماری آن دارد. موقعیت مکانی خانه نیز بر جذابیت آن افزوده است؛ درست روبه‌روی حرم شاه‌چراغ و در دل محله قدیمی سر باغ، یکی از بافت‌های اصیل و تاریخی شیراز.
معماری چشم‌نواز خانه صابر
خانه صابر از دو طبقه و دو بخش اصلی اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. طراحی اتاق‌ها به سبک رایج معماری قاجاری، شامل اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، در سه ضلع شمالی، شرقی و غربی بنا دیده می‌شود. یکی از ویژگی‌های برجسته این خانه، تقارن کامل در طراحی آن است؛ قرینه‌سازی در تمامی بخش‌ها، از اتاق‌ها گرفته تا ایوان‌ها و ستون‌ها، جلوه‌ای خاص به بنا بخشیده است.
در ضلع غربی، ستون‌های چوبی با تزئینات ظریف، نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند. گچ‌بری‌های هنرمندانه، آجرکاری‌های سنتی و گره‌چینی‌های در و پنجره‌ها، همگی نشان از ذوق و هنر معماران آن دوره دارند. در حیاط خانه، کاشی‌هایی با نقش پادشاهان و سربازان قاجاری نصب شده‌اند که روایت‌گر تاریخ و فرهنگ آن دوران‌اند.
خانه‌ای برای روایت هنر و تاریخ
امروزه خانه صابر تنها یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه به محلی برای برگزاری نمایشگاه‌های هنری، نشست‌های فرهنگی و رویدادهای خلاقانه تبدیل شده است. فضای داخلی خانه با ظروف قدیمی، آثار هنری و تزئینات سنتی آراسته شده که حس و حال زندگی در دوران گذشته را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند.
بازدید از این خانه، تجربه‌ای فراتر از دیدن یک بنای تاریخی است. هر کاشی، هر نقش و هر گوشه از این خانه، داستانی از مردمان شیراز را روایت می‌کند؛ داستان‌هایی از روزهای پررونق تجارت، شب‌های پرنور آیینه‌کاری و خاطراتی که در دل دیوارهای این خانه جا خوش کرده‌اند.
چرا باید خانه‌های تاریخی شیراز را دید؟
شیراز، با مجموعه‌ای از خانه‌های تاریخی متعلق به دوره‌های قاجار و زندیه، یکی از غنی‌ترین شهرهای ایران از نظر معماری سنتی است. این خانه‌ها نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی ارزشمندند، بلکه پنجره‌ای به فرهنگ، هنر و سبک زندگی مردمان گذشته‌اند. قدم زدن در این خانه‌ها، مانند ورق زدن کتابی مصور از تاریخ است؛ جایی که هر نقش و نگار، هر آینه‌کاری و هر کاشی، بخشی از هویت این شهر را بازگو می‌کند.
موقعیت دقیق خانه صابر شیراز
خانه صابر در استان فارس، شهرستان شیراز، محله سر باغ و درست روبه‌روی حرم شاه‌چراغ قرار دارد. این موقعیت مکانی باعث شده تا بازدید از خانه صابر، به‌راحتی در برنامه سفر گردشگران قرار گیرد. محله سر باغ نیز با بافت سنتی و کوچه‌های خاطره‌انگیزش، فضایی دل‌نشین برای گشت‌وگذار در قلب تاریخ شیراز فراهم می‌کند.
خانه صابر شیراز، با تلفیقی از معماری قاجاری، تاریخ تجارت و هنر معاصر، یکی از ارزشمندترین جاذبه‌های فرهنگی این شهر است. اگر به شیراز سفر کردید، بازدید از این خانه را از دست ندهید؛ چرا که در دل دیوارهای آن، قصه‌هایی نهفته است که تنها با قدم زدن در آن می‌توان شنید.
عاطفه کیانی
او فارغ‌التحصیل رشته جغرافیای طبیعی است و فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۹۶ به عنوان عکاس و نویسنده در وبلاگ‌های سفر آغاز کرده است. وی پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار آزاد با مجلات گردشگری همکاری کرد و در حال حاضر، دبیر بخش مستندنگاری سفر و فرهنگ در یک مجله گردشگری معتبر است.
